قطر در حالی راه اندازی پنجمین واحد تولید LNG خود را جشن گرفت که در حال حاضر اجرای طرحهای مختلف تولید LNG پارس جنوبی به دلیل پیچیده شدن مذاکرات با طرفهای خارجی متوقف مانده است.
امروز در حالی که تجارت جهانی LNG به بیش از 185 میلیون در سال افزایش یافته است اما با وجود سهم نزدیک به 40 میلیون تنی قطر اما ایران با وجود داشتن بیش 27 تریلیون متر مکعب ذخیره گازی تاکنون نتوانسته سهمی از این بازار سودآور را نصیب خود کند.
عبدالمحمد دلپریش مدیر برنامه ریزی تلفیقی شرکت نفت هم اخیرا با بیان اینکه در برنامه پنجم توسعه هیچگونه سهمی برای تولید LNG دیده نشده، رویای پیوستن ایران به جمع کلوپ صادر کنندگان LNG را حداقل برای پنج سال آینده به حالت تعلیق درآورده است.
اما به گفته مرتضی بهروزی فر عضو هیئت علمی موسسه مطالعات بین المللی انرژی در حال حاضر، قطر با پشت سر گذاشتن مالزی و اندونزی به بزرگترین تولید کننده و صادرکننده LNG دنیا تبدیل شده است.
وی با اشاره به اقدامات انجام شده قطر برای تولید و صادرات 77 میلیون تن LNG تا سال 2015 میلادی تصریح می کند: آنها برای تولید حدود 100 میلیون تن LNG برنامه ریزی کرده اند که با تحقق آن، فاصله خود را با تولید کنندگان دوم و سوم LNG دنیا بیشتر خواهد کرد.
بهروزی فر میزان صادرات LNG قطر در سال گذشته میلادی را حدود 5/38 میلیون تن ذکر کرد و اعلام کرد: بخش اعظم این صادرات از محل تولید از میدان مشترک میدان پارس جنوبی بوده است.
-توقف مذاکرات با خارجی ها در طرحهای LNG پارس جنوبی
هم اکنون ایران، پارس و پرشین سه طرح تولید LNG ایران در پارس جنوبی بوده که به استثنای ایران LNG مذاکرات اجرای دو طرح دیگر با طرف های خارجی خود به بن بست رسیده است.
پیگیری ها از آخرین وضعیت مذاكرات این طرحها حاکی از آن است که در طرح توسعه فاز 13 و 14 پارس جنوبی و اجرای پروژه پرشین ال ان جی پس از آغاز مذاکرات با شرکتهای شل و رپسول اسپانیا در سال 2002 میلادی تاکنون دو طرف به توافق نهایی نرسیده اند.
بر اساس اعلام شرکت ملی صادرات گاز ایران پس از امضای قرارداد بخش Service Contract پرشین ال ان جی هم اکنون اجرای این پروژه 16 میلیون تنی تولید LNG در مرحله مطالعات امکان سنجی و مهندسی متوقف مانده است.
در پروژه پارس LNG هم پس از امضای قرارداد بخش بالادستی فاز 11 پارس جنوبی با شرکت CNPC چین در خرداد ماه امسال هنوز وضعیت بخش پایین دستی این فاز و نتیجه مذاکرات با شرکتهای توتال فرانسه و پتروناس مالزی مشخص نشده است.
در حال حاضر پیشرفت 78 درصدی مطالعات امکان سنجی پارس LNG تنها اقدام صورت گرفته برای تولید سالانه 10 میلیون تن LNG در این طرح است.
در پروژه ایران LNG با وجود نهایی شدن قراردادهای مختلف ردیف های اول و دوم اما به دلیل عدم تزریق به موقع منابع مالی اجرای این طرح بر اساس برنامه با تاخیرهای همراه است.
در این رابطه سال گذشته شركت ENI ایتالیا برای سرمايه گذاري در پروژه ایران LNG و فروش بخشی از محصولات ایران طرح مذاکراتی انجام داده بود و حتی پيش نويس يادداشت تفاهم و رئوس قرارداد نيز مبادله شد اما هم اکنون مذاكرات به دليل عدم توافق در خصوص درصد مشاركت در این پروژه و مقدار LNG درخواستي متوقف شده است.
مذاکره با سایر شرکتهای خارجی برای واگذاری سهمی از ردیف های اول و دوم نیز هنوز به نتیجه نرسیده اما تاکنون شرکتهای مختلف آسیایی و اروپایی آمادگی خود را برای خرید LNG این طرح اعلام کرده اند.
هم اکنون پیشرفت فیزیکی اجرای ایران LNG حدود 25 درصد بوده و در حالی که قرار بود تا دی ماه سال 1389 اولین محموله این پروژه صادر شود اما به گفته مسئولان شرکت مایع سازی گاز طبیعی ایران صادرات LNG آن به سال 1389 موکول شده است.
اما پیش از این نیز سید رضا کسایی زاده مديرعامل شرکت ملي صادرات گاز نیز از عرضه نخستين محموله ايران LNG تا سال 1391 به بازار خبر داده بود.
اما در حالی که مسئولان شرکت ملی نفت ایران هنوز سرگرم مذاکره و رایزنی با طرفهای خارجی خود برای اجرای طرحهای LNG هستند، اما کشور قطر با راه اندازی پنجمین واحد میزان تولید LNG خود را به حدود 40 میلیون تن در سال افزایش داد.
بر اساس اعلام عبدالله العطیه وزیر نفت قطر با راه اندازی واحدهای ششم و هفتم تولید ظرفیت تولید LNG این کشور تا پایان سال 2010 میلادی به 77 میلیون تن در سال می رسد.

محمد حسین تورانی